(VOV5) - Sử thi Ê Đê là sản phẩm đích thực của nền cao nhã nương rẫy. Đó là những mẩu chuyện kể dài, gồm vần, tất cả điệu, thậm chí còn còn được mô tả hoặc minh họa bằng động tác, hành động. Dân tộc bản địa Ê Đê nổi tiếng với sử thi Đam San, Xinh Nhã...

Bạn đang xem: Viết bài văn về sử thi ê đê

Trường ca Đam San của fan Ê Đê ở những tỉnh Tây Nguyên, là item rất thông dụng trong cộng đồng. Ngôi trường ca nói về người nhân vật Đam San vào cuộc chống chọi chống lại những luật tục. Để biến hóa tù trưởng, Đam San theo tục nối dây nên kết hôn với nhị người vợ của ông bản thân là H’Nhi cùng H’Bhi và đề xuất từ bỏ tình nhân là H’Bia Điêt Klưt. Không cam chịu đựng ép bản thân theo luật tục, Đam San lên trời khiếu kiện, suy nghĩ ra những thử thách để ra khỏi cuộc hôn nhân theo nhiệm vụ này, kể cả việc mong mỏi bắt thanh nữ thần mặt Trời về làm cho vợ, đi ngược lại tập quán mẫu hệ của tín đồ Ê Đê.Trong khi đó, trường ca Xinh Nhã là mẩu truyện về người nhân vật Tây Nguyên đại chiến chống lại đầy đủ kẻ tàn ác bằng sức mạnh của bão tố, lấy đến cuộc sống đời thường bình yên, niềm hạnh phúc cho buôn làng.

Xem thêm: Công thức hóa học etylbenzen, công thức phân tử của etylbenzen là

Cùng với trường ca Đam San, Xinh Nhã là rất nhiều sử thi của bạn Ê Đê được ấn thành sách văn học tập để huấn luyện và đào tạo trong trường đại học.Nhà nghiên cứu và phân tích Linh Nga Niê Kdam cho biết:Trường ca, sử thi là hầu hết “ trường thiên tè thuyết” do các nghệ nhân chân đất trí tuệ sáng tạo từ thọ đời. Tất cả những mẩu truyện dài hàng chục ngàn trang với hàng trăm ngàn nhân vật, xuất hiện thêm cả ở 4 tầng không gian: trên trời, trên mặt đất, dưới đất cùng dưới nước, lại hoàn toàn bằng văn vần. Hơn nữa, tất cả được diễn tấu bằng âm nhạc với số đông cung bậc trầm bổng, hồ hết giai điệu cùng tiết tấu không giống nhau. Qua phần đa tác phẩm ấy, đời sống buôn buôn bản Ê đê như hiển hiện trước đôi mắt một cách rất rõ ràng ràng, với không hề thiếu mọi phong tục, tập cửa hàng sinh động.

Nghệ nhân hát nói sử thi được bạn Ê Đê coi trọng do theo tín ngưỡng dân gian, kia là những người được thần linh ban cho kỹ năng độc đáo. Bọn họ được xem như là "báu vật dụng sống" của dân tộc, là người nghệ sỹ tổng hợp, là người sáng chế tác phẩm, đạo diễn các tình huống, cũng là diễn viên tài năng, có thể diễn giọng nữ, giọng nam, giọng con quỷ, giọng thần tiên... đồng thời là người comment tính phương pháp hay cốt truyện câu chuyện... Họ đó là người tạo nên nhiều dị bạn dạng của sử thi Ê Đê, phải sử thi Ê Đê cách tân và phát triển thành cả một kho báu khuyết danh, đúng nghĩa là những trí tuệ sáng tạo dân gian, phong phú và phong phú.Để bảo tồn hát nhắc sử thi Tây Nguyên nói chung, sử thi Ê Đê nói riêng, cỗ Văn hoá thể dục và du lịch Việt nam giới đã triển khai đợt sưu tầm những điệu hát khan, hát nhắc sử thi lớn vào năm 2007 và tiến tới số hoá mối cung cấp tài liệu vô giá này. Ngành văn hoá hồ hết nơi bao gồm đồng bào Êđê sinh hoạt cũng triển khai thống kê, phân loại được 33 sử thi của dân tộc Ê Đê, đồng thời tích cực và lành mạnh phục hồi các lễ hội, không khí diễn xướng nhằm tạo môi trường cho hát khan, hát kể sử thi vạc triển. Khi tiếng hát kể sử thi vang lên hàng ngày trong nhà dài của người Ê Đê, nó đã từng bước lấn sâu vào tâm trí cộng đồng người Ê Đê trẻ con tuổi, tạo thành một lớp người nghe, người kể sử thi mới, nhằm hát khan, hát kể với sử thi sống thọ mãi trong cộng đồng dân tộc Ê Đê./.
Listed books
C++De Kern van het Ondernemingsrecht
Frysk Wurdboek: Hânwurdboek Fan"E Fryske Taal ; Mei Dêryn Opnommen List fan Fryske Plaknammen List fan hâm mộ Fryske Gemeentenammen. 2. Nederlânsk - Frysk
Money và Capital Markets
Professionaliteit in de Hulpverlening aan Mensen met Verstandelijke Beperkingen

VẺ ĐẸP VĂN HOÁ Ê-ĐÊ vào SỬ THI ĐĂM SĂN

Đặt vấn đề
Đăm Săn là trong số những thiên sử thi nhân vật nổi giờ đồng hồ của dân tộc bản địa Ê Đê vàcũng chính là tác phẩm sử thi kinh điển của Việt Nam. Sử thi Đam San lần đầutiên được L (một viên công sứ tín đồ Pháp tại Tây Nguyên) phát hiện tại vàonăm 1923-1924. Sabatier đã dịch sử thi này ra giờ đồng hồ Pháp và xuất bản ở Parisnăm 1928. Năm 1959, sử thi này được giới thiệu trên tạp chí nghệ thuật quân độivà được bên xuất bạn dạng Văn hoá in song ngữ Việt – Ê Đê (bản dịch của Đào Tử Chí)với tên gọi là bài ca nam giới Đam San. Năm 1988, nhà xuất bạn dạng Khoa học xã hộiđã công bố văn bạn dạng sưu tầm với dịch sử thi Đam San rất công trạng của
Nguyễn Hữu Thấu. Tuy nhiên, nghiên cứu sử thi Đăm Săn, quan trọng đặc biệt tìm đọc vẻđẹp văn hóa truyền thống Ê đê vào sử thi Đăm Săn vẫn chưa có nhiều công trình bàn đến.Chúng tôi hy vọng nội dung bài viết này đã phác họa đậm nét hơn, góp thêm điểm nhìnmới mẻ về bản sắc văn hóa xã hội người Ê đê nói phổ biến và sử thi Đăm
Săn nói riêng.Giải quyết vấn đề
Ngôi nhà với trang phục truyền thống lâu đời của dân tộc bản địa ê đê
Trước tiên, hoàn toàn có thể thấy, nơi ở là điểm vượt trội trong giá bán trị văn hóa vậtchất của người Ê đê. Trong sử thi Đăm Săn, ngôi nhà đất của người nhân vật Đăm
Săn được miêu tả rất kỹ: “nhà đàn ông Đăm Săn dài đến nỗi giờ chiêng đánhđằng trước nhà, fan đứng sau đơn vị không nghe thấy. Mái hiên nhà quý ông conchim cất cánh mỏi cánh new hết”. Nhà của Đăm Săn có những “chiếc khiên chói lọinhư đèn đuốc”, “vải sợi nặng trĩu làm cho cong những sào phơi. Thịt trườn thịt trâu treođầy xung quanh”, “bát đĩa bằng đồng nguyên khối để mọi sàn nhà”. Người Ê đê hay cấtnhiều vật dụng ở trong nhà, quan trọng ở gian khách, ví dụ như ché rượu cần, cồngchiêng, nồi đồng, giết trâu bò... Vì đó là những gia tài giá trị, biểu đạt sự giàu có.Ngôi nhà ấy không chỉ có là không gian sống mà còn là nơi gắn kết bao ráng hệ dòngtộc bạn Ê đê, nơi lưu lại sự phồn thịnh, hùng cường của bộ tộc, bộ lạc. Sửthi Đăm Săn đã đánh dấu bức tranh ngôi nhà với voi, ngựa chiến đông đúc sinh sống miền đất Tây
Nguyên. Phương tiện đi lại phổ biến nhất của fan Ê đê xưa là voi, là ngựa: “Mặtđất in dấu chân chiến mã nhiều như chân rết. Mặt đất in đầy vết chân voi như đáycối giã gạo”. Theo hiệu quả khảo sát, trong sử thi Đăm Săn, phương tiện đi lại đi lại,vận đưa là voi chiếm phần 66,7%, ngựa chiến chiếm 33,3%. Đăm Săn sẽ cưỡi voi dẫndân xóm đi lao hễ bắt cua, tôm, cá; cưỡi voi đi đánh nhau với M’tao Grứ và
M’tao M’xây để đảm bảo an toàn thị tộc, đảm bảo an toàn vợ của mình. Đó là mọi “con voi đựcđuôi lâu năm chấm đất, gồm bộ ngà rộng, mặt nó như cành hoa đẹp, để cho ngườingười nhìn thấy nó đều bắt buộc vui mừng”. Không những có voi mà chiến mã cũng là mộtngười bạn sát cánh cùng Đăm Săn đi bắt nữ giới thần mặt Trời “chàng ngồi trênlưng con ngựa đực”, “con chiến mã chạy cấp tốc như gió thổi, vượt lên đỉnh núi, nhảyqua bao dòng thác, bao nhỏ suối” đã thuộc Đăn Săn thông qua mọi khó khăn ởrừng sáp black của bà Sun Y Rít và cùng Đăm Săn hy sinh trên con phố chinhphục tự nhiên. Phiên bản sắc văn hóa truyền thống của cộng đồng người Ê đê được thể hiện rõ rệt qua trangphục cùng các chuyển động lao rượu cồn sản xuất. Tương tự như 53 dân tộc anh emcùng quần tụ trên dải khu đất hình chữ S, người Ê đê tất cả riêng cho mình trang phụctruyền thống với hồ hết đường đường nét hoa văn có đậm phiên bản sắc con bạn nơi đây.Người nhân vật Đăm Săn đã làm tín đồ đọc đắm say với thân hình khỏe mạnh khoắn,cường tráng vào trang phục: “cái khố có hoa sao, cái áo hiện đang có hoa me”, “Trên đầu,chàng quấn một chiếc khăn màu tím. Xung quanh lưng, đàn ông thắt một cái khăn màuđỏ”. Trang phục của Đăm Săn đó là trang phục điển hình nổi bật của lũ ông Ê đêxưa. Y phục của mình gồm áo cùng khố: áo của nam thường sẽ có phần tay tương đối dài, vạtsau dài ra hơn nữa vạt trước và khố dùng để che chắn nửa thân dưới của họ. Ngoài ra,họ cũng thường mang hoa tai, vòng cổ hoặc quấn khăn đen nhiều vòng trên đầu.Chính hầu hết bộ bộ đồ này đã tôn vinh vẻ đẹp độc đáo, đầy nam tính mạnh mẽ của họ.Bên cạnh đó, những người dân vợ của Đăn Săn cũng mang rất nhiều bộ trang phục rấtbắt mắt “Mỗi cô gái mặc một cái váy có hoa me cùng chiếc áo có hoa sao”, “taytrái phái nữ đeo vòng bạc, tay phải bạn nữ đeo vòng vàng”. Xiêm y của nữ giới làváy tấm, áo chui, chúng được thiết kế bằng thổ cẩm với màu sắc chàm, màu sắc đenchủ đạo với điểm rất nhiều hoa văn sặc sỡ đậm chất thiên nhiên núi rừng. Trangphục còn kết phù hợp với trang sức bởi vàng hoặc đồng, vòng tay hay được đeothành cỗ kép nhằm nghe giờ đồng hồ va chạm của chúng nó vào nhau. Vẻ rất đẹp con người Ê đêcàng trở nên ấn tượng hơn khi chúng ta hòa phổ biến trong bức ảnh lao động, sản xuấtsinh động: “Trai xinh gái đẹp hẳn lên xuống sàn nhà sống động rộn ràng như nhữngđàn ong search hoa khiến mật”. Tù hãm trưởng Đăm Săn sẽ cùng những nô lệ, tôi tớ của mìnhtham gia vào các chuyển động sản xuất, phân phát rẫy, có tác dụng ruộng, đi rừng săn thú: “lũlàng phát được một vùng khu đất rộng bởi bảy ngọn đồi. Sau bảy ngày, bảy đêm,cây đã khô, bọn họ dồn lại từng gò châm lửa đốt”, “một trăm người vạch luống,một nghìn người chọc lỗ” để triển khai ruộng nương... Trong những buổi đầu xây dựngcuộc sống cùng đồng, cùng với vai trò là một trong vị tù đọng trưởng, Đăm Săn đã lên trời xingiống lúa tốt, giải đáp tôi tớ làm nương rẫy, canh thú rừng cho phá rẫy, đirừng, đi suối săn thú, kiếm con cá, nhỏ tôm. Tín đồ Ê đê đa số săn bắn, háilượm, có tác dụng rẫy, tiến công cá, đan lát, dệt vải... Ngoại trừ trồng trọt, họ còn chăn nuôi trâu,bò, voi để phục vụ cuộc sống đời thường hằng ngày. 2. Cơ chế mẫu hệ cơ chế mẫu hệ là điểm nổi bật trong văn hóa truyền thống tinh thần của fan Ê đê. Chế độnày được hình thành từ ngày xưa dựa trên đặc điểm quần hôn nguyên thủy. Lúc đó,người ta chỉ rất có thể nhận biết ví dụ về mẹ, bạn đã với nặng đẻ đau, sinh ranhững thiên thần. Người bà bầu cũng giữ vai trò đặc biệt trong bài toán quản lý, phânchia lương thực, thực phẩm. Nói rộng lớn ra là sở hữu nguồn nuôi chăm sóc sự sốngtrong gia đình. Người đàn bà cai quản mọi vấn đề trong nhà, còn giao tiếp với thôn hộivà xã hội là vì chưng người bầy ông đảm nhiệm. Con cháu sinh ra có họ mẹ, bấtcứ việc lớn nhỏ tuổi trong gia đình thì chủ ý quyết định cuối cùng vẫn là của ngườiphụ phái nữ lớn tuổi nhất trong nhà. H’Nhí và H’Bhí trong sử thi Đăm Săn là nhữngngười thanh nữ quyền lực, hầu như của cải, sự quyết định trong mái ấm gia đình đều nằm trong vềhai chị em. Nếu ở các dân tộc thiểu số khác, đơn vị trai đi hỏi cưới nhà gái về làmvợ thì dân tộc Ê đê ngược lại. Lễ cưới - hỏi của họ chịu sự chi phối của chế độmẫu hệ nên thiếu nữ đi chủ động đi hỏi cùng cưới chồng. H’Nhí cùng H’Bhí đãcùng những anh trai của chính bản thân mình sang tận nơi Đăm Săn để hỏi cưới đại trượng phu làm chồng:“Chúng tôi ao ước hỏi Đăm Săn về nhằm ngồi cầm ông nội cửa hàng chúng tôi trên loại chiếu,để có người nhắc lại sự việc đã xảy ra với tổ tiên ông bà shop chúng tôi ngày trước”.Đồng thời, công ty gái chịu số đông phí tổn trong hôn nhân và người ck đi sinh hoạt rể bênnhà vợ. Cụ thể, đơn vị gái H’Nhí cùng H’Bhí vẫn đem sính nghi cưới cho tất cả những người phụ nàng lớntuổi đơn vị chú rể bao gồm: “voi đực cùng rất hai nại voi, một bạn ngồi trên cổ voivà một người ngồi trên sườn lưng voi; giao một tớ trai với một tớ gái, tớ gái theo đểnấu cơm, tớ trai đi theo nhằm nướng thịt”. Sau đó, Đăm Săn đã theo vk về nghỉ ngơi rể vàtập trung có tác dụng lụng, tấn công giặc để đảm bảo cộng đồng, mở rộng buôn làng đến giađình vợ. Chế độ mẫu hệ của bạn Ê đê in đậm trong phong cách xây dựng và trang trí mẫu đầucầu thang vào nhà. Chúng được tô điểm đôi thai sữa và hình vầng trăng khuyết -những hình tượng sống hễ của tính nữ. Văn hóa truyền thống người Ê đê còn mãi với tục nốidây (Juê nuê) - một chế độ tục cổ truyền trong hôn nhân của bạn Ê đê. Tục nàyquy định khi ông xã chết, người đàn bà có quyền đòi hỏi nhà chồng phải vắt mộtngười bầy ông khác để gia công chồng. Ngược lại khi vợ chết, người ông chồng phải lấymột thiếu nữ trong mái ấm gia đình vợ, miễn là tín đồ đó chưa xuất hiện chồng. Theo tục
Juê nuê, trong hôn nhân của fan Ê đê, khi bà của H’Nhí cùng H’Bhí chết, nhị nàngphải nối dây với chồng bà là ông M’tao Y Kla (cậu của Đăm Săn). Nhưng lại cậu của
Đăm Săn chết, Đăm Săn cần thay cậu nối tua dây hôn nhân với H’Nhí cùng H’Bhí.Những người thiếu nữ trong dòng họ của vợ/chồng đồng ý “nối dây” không

qua. Đó là trận đánh của Đăm Săn với M’tao Grứ (tù trưởng Kền Kền) và M’tao
M’xây (tù trưởng Sắt). M’tao Grứ cùng M’tao M’xây là số đông tên tù tưởng háo sắc,vì đam mê sắc đẹp mà lập mưu bắt H’Nhí “đẹp như hoa K’truôl Jang, sáng sủa nhưmặt trời” về có tác dụng vợ. Vì chưng đó, mục tiêu Đăm Săn thâm nhập vào phần lớn cuộc chiếnnày thứ 1 là giành lại người vk nối dây bị cướp. Nếu không dám chiến đấugiành lại vợ, đã bị xem là hèn nhất, bị mọi bạn khinh. Bảo đảm an toàn người vk của mìnhđồng nghĩa với vấn đề người hero bảo vệ danh dự và uy tín đến chính bạn dạng thânmình. Những tù trưởng cừu địch cướp bà xã của Đăm Săn là hành động quấy phá buônlàng, cộng đồng của Đăm Săn. Cánh mày râu đã hủy hoại kẻ thù, cứu bà xã về, trả lại sựbình yên cho buôn làng của bản thân và làm nó trở phải giàu có, trù phú hơn. Trongquá trình chiến đấu, không chỉ có Đăm Săn nhưng cả buôn thôn cũng thuộc chungsức đấu tranh bảo vệ cộng đồng: “dân làng quăng quật cả cá, cả lưới xuống sông, đi theo
Đăm Săn đông như bầy kiến lũ mối, vừa đi vừa chửi rủa M’tao M’xây độc áccả gan cướp vk của chàng”. Như vậy, bạo gan mẽ, dũng cảm, có ý thức đấu tranhbảo vệ cộng đồng là phần nhiều nét phẩm chất nổi bật của fan Ê đê. đường nét phẩm chấtấy được đúc tạc, gởi gắm trong biểu tượng người anh hùng Đăm Săn cùng với nhữngvẻ đẹp ngời sáng. Người anh hùng Đăm Săn điển hình cho hình tượng tín đồ anhhùng Tây Nguyên chịu khó lao động, luôn luôn khát khao đoạt được tự nhiên vàkhẳng định bản thân mình. Họ không chỉ là gần như người khỏe khoắn trong những trậnchiến bảo đảm an toàn cộng đồng mà họ còn là những người anh hùng trong lao động. Họlàm lụng nhằm buôn làng giàu sang, phệ mạnh. Trong sử thi, Đăm Săn đã thực hiệnnhiệm vụ làm cho lụng đính thêm với các vận động chăn nuôi, săn bắt, trồng trọt. Chàngcùng xã hội chặt cây, đốt rừng, có tác dụng rẫy: “Bây giờ đồng chí làng hãy theo ta đi chọnđất tốt làm nương, rẫy”, “mau mau đi vạc cây làm nương rẫy, nhằm rồi giờ đâychúng ta khỏi đói khát, để rồi đây họ mãi giàu sang”. Hơn nữa, Đăm Săntrực tiếp lên trời xin như là lúa về mang đến dân thôn trồng trọt với mong muốn giúpcho chuyển động lao động, phân phối của buôn xã mình cải cách và phát triển hơn. Sau khoản thời gian xinđược như là lúa, Đăm Săn “làm chòi giữ lại rẫy, làm nhà đựng lúa, để cho những người ở đóngày đêm canh phòng cho thú rừng ngoài phá hoại hoa màu”, “Chòi làm xong. Đăm
Săn sống lại giữ rẫy, nhằm đuổi lợn rừng, hươu nai, công gà mang đến phá rẫy”. Khi tất cả thờigian lỏng lẻo rỗi, quý ông thường thuộc dân làng mạc “sáng đi câu cá, chiều đi bắt tôm”. Tathấy, nhân vật người anh hùng Đăm Săn là hiện thân của một xã hội người Êđê chăm chỉ làm lụng quanh năm, thân thiện trong quá trình đồng áng. Ngaybuổi đầu sơ khai xuất hiện cộng đồng, tín đồ Ê đê quanh đó chăn nuôi, săn bắt, háilượm, đánh cá, đan lát, dệt vải họ vẫn gắn bó với vận động làm nương rẫy. Họ đãlàm đề xuất văn minh nương rẫy. Đăm Săn bao gồm là hình tượng của của nền văn minhđó. Đặc biệt, chàng luôn vươn lên khẳng định bản thân mình. Đăm Săn là vị tùtrưởng may mắn, nam giới lấy được những người dân vợ rất đẹp “các ngón tay thuôn nhưlông bé nhím”, “rạng nhãi nhép như khía cạnh trời”, “cổ chân tròn như bắp chuối”, “bắp đùisáng muốt, sáng chói như ánh chớp”. Điều này khiến cho các tù đọng trưởng khác vô cùngghen tị. Ráng nhưng, Đăm Săn vẫn hy vọng lên đường chinh phục, bắt nữ thần Mặt
Trời về làm vk để “trở thành một phạm nhân trưởng nhiều mạnh có rất nhiều chiêng númchiêng bằng, trên đời không có bất kì ai bì kịp”. Khao khát của quý ông mang ý nghĩa khẳngđịnh sức mạnh của phiên bản thân mình, đặt sức mạnh con fan sánh ngang với tựnhiên. Bởi lẽ đó, ai can ngăn nam giới cũng ko từ bỏ ý định. Đăm Săn quyết tâmđi trên con đường “đầy cọp, đầy rắn độc” (28). Cuối cùng, với quyết tâm sắt đávà nghị lực phi thường, Đăm Săn vẫn được gặp gỡ nàng thần mặt Trời. Đứng trước nữthần phương diện Trời cực kì xinh đẹp, nam nhi đã phân tích ý định của mình: “Tôi mang lại đâytìm bạn dệt chăn mang đến tôi, dệt áo dệt khố đến tôi mặc, tìm bạn nấu cơm trắng chotôi ăn”. Nhưng thiếu phụ thần phương diện Trời đã từ chối. Chàng thuyệt vọng lên con ngữa trở về,nhưng con ngữa của Đăm Săn không chạy đua kịp với vận tốc của ánh sáng mặt trờinên cuối cùng chàng chết chìm ngập trong rừng đất đen đang tung chảy của bà H’Sun YRít. Tổng kết cuộc đời oai hùng của tội nhân trưởng đầu nhóm khăn kép, vai mang nảihoa, rất có thể thấy đây là lần duy nhất người hero gặp thất bại. Cái chết của